Đại Việt sử ký toàn thư, bộ quốc sử đầu tiên của nhà nước Phong kiến Việt Nam khẳng định Triệu Đà là một nhân vật có thực và đã dành riêng một chương để chép về kỷ nhà Triệu trong đó Triệu Đà (Triệu Vũ Đế) được xem là người khởi lập một triều đại mới trên đất nước ta…
Triệu Vũ Đế (chữ Hán: 趙武帝, 257 TCN – 137 TCN), húy Triệu Đà (chữ Hán: 趙佗). Triệu Đà vốn là người Trung Hoa (sau này gọi là người Hán) thời nhà Tần, quê ở huyện Chân Định (真定), quận Hằng Sơn (恒山) (ngày nay là huyện Chính Định (正定), tỉnh Hà Bắc), miền Bắc Trung Quốc.
Ông là võ tướng theo lệnh Tần Thuỷ Hoàng dẫn quân xuống chinh phạt miền nam (khi đó là lãnh thổ của các bộ tộc Bách Việt). Ông chiếm được nhiều vùng lãnh thổ (nay là Quảng Đông, Quảng Tây và miền Bắc Việt Nam) nhưng nhà Tần ở Trung Hoa đã diệt vong. Nhận thấy triều đình trung ương đã sụp đổ, Triệu Đà bèn tách ra cát cứ, xưng Đế và lập nên nước Nam Việt và cai trị nước Nam Việt suốt giai đoạn 207-137 TCN[1]. Sau khi nhà Hán đã làm chủ Trung Hoa, khi về già, Triệu Đà đã quyết định bỏ việc xưng Đế, quy phục nhà Hán (nhưng vẫn xưng Hoàng Đế ở trong Nam Việt). Triệu Đà viết thư nhờ Lục Giả gửi cho vua Hán, trong thư ông đã công nhận rằng mình là người Trung Hoa, và nhà Triệu là chư hầu phục vụ cho nhà Hán, thay mặt vua Hán để cai trị dân “Man Di” phía Nam (chỉ người Việt thời đó).
Nguồn: Triệu Vũ Đế
Năm cái nhất về nhà Triệu và nước Nam Việt trong dòng chảy lịch sử Việt Nam, bao gồm:
1. Nước Nam Việt thời nhà Triệu là quốc gia rộng lớn, cường thịnh nhất trong khối Bách Việt
2. Nhà Triệu là triều đại bị ảnh hưởng của chế độ phong kiến sớm nhất trong lịch sử Việt Nam
3. Triệu Đà và Triệu Hồ (hay Triệu Mạt) là hai vị vua trong lịch sử Việt Nam xưng Hoàng Đế sớm nhất (phạm vi trong nước)
4. Triệu Vũ Đế là vị vua sống lâu nhất trong lịch sử Việt Nam
5. Lữ Gia – Thừa tướng người Việt đầu tiên
Trần Minh Cường – Biên soạn